DREWNIANA ZABUDOWA

Najpiękniejsze obiekty zabytkowej zabudowy Krynicy powstały w II połowie XIX wieku. Miało to ścisły związek z rozwojem miejscowości jako uzdrowiska i było bezpośrednio związane z działalnością - profesora Uniwersytetu Jagiellońskiego, zwanego ojcem polskiej balneologii. Wraz z powstawaniem infrastruktury uzdrowiskowej powstawały najpiękniejsze drewniane wille Krynicy, z bogatą snycerką, wzniesione w związku z napływem ogromnej rzeszy kuracjuszy. 

Willa Biała Róża

Okazałe wille, nawiązujące do architektury uzdrowisk alpejskich, powielały one tzw. „styl szwajcarski”, miały zazwyczaj obszerne frontowe ganki wsparte na słupach i jeden lub dwa poziomy balkonów. Budynki były bogato zdobione dekoracją snycerską. Elewacje urozmaicano różnorodnymi wykuszami, wieżyczkami i werandami. Wykonane z drewna budynki były szalowane. 

Sporo ciekawych domów zachowało się przy Bulwarach Dietla, m.in. Biała Róża (po 1855 r.), Biały Orzeł (ok. 1857 r., proj. Bronisław Babel), Kosynier (1880), Romanówka (ok. poł. XIX w.), Węgierska Korona (ok. 1880 r.), Wisła (2. poł. XIX w.), Witoldówka (1888), Romanówka. 

Willa Witoldówka

Witoldówka została wzniesiona w 1888 roku. Właśnie tu znajdował się słynny Zakład Dietetyczny doktora Bolesława Skórczewskiego, leczący choroby układu pokarmowego, serca, otyłość i cukrzycę. Po serii tragicznych pożarów niszczących kilka innych drewnianych zabytkowych pensjonatów, Witoldówka została przebudowana, lecz murowany budynek przykryto zgodnie z pierwotnym wyglądem drewnianym szalunkiem zabezpieczonym przed ogniem.

Willa Romanówka

Willa Romanówka – budynek został wybudowany w połowie XIX wieku jako pensjonat wypoczynkowy. Funkcję tę pełniła przez 100 lat.

Budynek drewniany, wzniesiony w konstrukcji zrębowej, oszalowany, szerokofrontowy, symetryczny, parterowy z półpiętrem. Pośrodku elewacji frontowej głęboki podcień wsparty na profilowanych słupach. Nad nim szeroka facjata z balkonem o ażurowanej balustradzie, zakończona szczytem ze sterczyną. Pod okapem dachu ozdobnie wycinana deska. Szalunek desek w elewacji frontowej imituje boniowanie muru. Nad oknami i drzwiami tej elewacji trójkątne naczółki, a pod oknami płyciny. 

Budynek, do 1990 roku znajdował się przy ul. Piłsudskiego, od lat siedemdziesiątych zdewastowany i niedostępny dla osób postronnych. Później został rozebrany, poddany konserwacji i zmontowany na nowo na obecnym miejscu. Obecnie, jest to obiekt zabytkowy i znajduje się na małopolskim szlaku architektury drewnianej.

W pięknej will Romanówka mieści się obecnie Muzeum Nikifora (od 1994 roku), w którym można podziwiać obrazy genialnego malarza prymitywisty – Epifaniusza Drowniaka (1895–1968), znanego jako Nikifor Krynicki.

Willa Świteź, Kosynier

Węgierska Korona

Wisła 

Pijalnia Słotwinka

W parku Słotwińskim można również zobaczyć najstarszy obiekt zdrojowy kurortu – drewnianą pijalnię "Słotwinka" z 1806 roku. Początkowo stała w miejscu, które obecnie zajmuje Pijalnia Główna na krynickim deptaku. W początkach drugiej połowy XIX wieku pijalnia "Słotwinka" została przeniesiona na obecną lokalizację. Otwierana jest sezonowo.

Pijalnia zdrój Jana z 1933

Pijalnia "Jana" położona jest w Parku Zdrojowym, przy alejce Nikifora Krynickiego, w odległości 300 m od Bulwarów Dietla, za mostem na Palenicy – na tzw. Janówce. Możemy w niej skosztować wód Jan i Józef. Budynek usytuowany wśród parku pokrywa czterospadowy dach z kopułą, a oświetlają go stylowe latarnie. Pierwotnie stały tutaj dwa osobne pawilony nad każdym ze źródeł, w których rozlewano wody mineralne. Obecny budynek drewniany pochodzi z 1933 r. Zdrój Józef najpierw nosił nazwę Dudzik 1 - od nazwiska pierwszego właściciela. Zarząd uzdrowiska zakupił go w 1880 r. i nadał imię Józef, aby uczcić Józefa Merunowicza, szefa Departamentu Sanitarnego Namiestnictwa we Lwowie, wielce zasłużonego dla Krynicy. Drugie źródło dostało imię Jan, ponieważ takie imię nosił kąpielowy dostarczający wodę kuracjuszom na zabiegach borowinowych. Obydwie wody można wypić za niewielką opłatą, a przy okazji obejrzeć wystawę obrazów wewnątrz pijalni.

Kościół Przemienienia Pańskiego i Matki Boskiej Częstochowskiej

W Krynicy warto również zwiedzić drewnianą cerkiew oraz kościół Przemienienia Pańskiego i Matki Boskiej Częstochowskiej, położony nieopodal krynickiego deptaku, u stóp góry parkowej. Kościół powstał w 1863 r. jako pierwszy kościół zdrojowy na potrzeby rosnącej liczby kuracjuszy (tzw. kaplica na „Dietlówce”). 

Świątynia została zaprojektowana przez architekta Feliksa Księgarskiego w stylu barokowym. Ciekawa architektura kościoła nawiązuje do obecnego powszechnie na tym terenie budownictwa cerkiewnego. Jest to budowla centralna złożona z ośmiokątnej nawy z czterema przybudówkami co nadaje jej kształt krzyża greckiego. Przybudówki pełnią funkcje prezbiterium, kaplicy bocznej i dwóch krucht. Ośmioboczna nawa nakryta jest kopuł, którą wieńczy latarnia. Przybudówki nakryte są dachami kalenicowymi, a jedna z nich dodatkowo zakończona jest sygnaturką o kształcie podobnym do latarni nad nawą. 

Wnętrze świątyni jest bardzo jasne dzięki dużym oknom i latarni. Wykończone zostało w drewnie. Zdobią je  dwa ołtarze z przełomu XIX i XX w. z obrazami Matki Boskiej Częstochowskiej i Przemienienia Pańskiego (obraz nawiązujący do wezwania kościoła). 

Przy świątyni znajduje się drewniany krzyż z 1910 r., upamiętniający 500. rocznicę bitwy pod Grunwaldem.

Obecnie nabożeństwa odprawianie są w każdą sobotę w okresie czasu letniego o godz. 10:00.

Kościół doskonale wpisuje się architekturą w lokalny krajobraz i jest jednym z najbardziej urokliwych budynków znajdujących się przy krynickim Deptaku.